- Oekraïne is bereid te werken aan een overeenkomst met de VS over investeringen en veiligheid, zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky donderdagavond.
- Eerder op donderdag had de Amerikaanse veiligheidsadviseur Mike Waltz gezegd dat Kyiv akkoord moet gaan met een deal waarmee Amerikanen toegang krijgen tot waardevolle mineralen.
- De VS weigert intussen een VN-resolutie over Oekraïne te steunen waarin de Russische agressie tegen het land wordt veroordeeld.
- Lees ook: Terugkeer Amerikaanse oliebedrijven naar Rusland ligt ook op tafel bij gesprekken over Oekraïne
Oekraïne is bereid snel en onvermoeibaar te werken aan een sterke en nuttige overeenkomst met de Verenigde Staten over investeringen en veiligheid, zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky na een gesprek met de Amerikaanse Oekraïne-gezant Keith Kellogg in Oekraïne. De ontmoeting was in een periode van spanningen tussen de Amerikaanse president Donald Trump en het door Rusland aangevallen Oekraïne.
Oekraïne is klaar voor een sterke, effectieve investerings- en veiligheidsovereenkomst met de president van de VS, aldus Zelensky op X. Van Oekraïense kant was eerder gemeld dat de Amerikanen een persconferentie hadden afgezegd die na afloop van de ontmoeting was gepland.
Zelensky had al een verzoenende toon aangeslagen nadat hij Trump had beschuldigd van het herhalen van Russische desinformatie. De Amerikaanse president had beweerd dat Oekraïne de inmiddels drie jaar durende oorlog met Rusland was begonnen. Trump noemde Zelensky zelfs een dictator, omdat de bevolking niet meer achter hem zou staan.
‘Oekraïne moet toon matigen’
De Amerikaanse adviseur Nationale Veiligheid Mike Waltz had eerder op donderdag gezegd dat Oekraïne zijn toon moet matigen en akkoord moet gaan met een deal waarmee Amerikanen toegang krijgen tot waardevolle mineralen. De adviseur van president Donald Trump stelt in een interview met Fox News dat de regering in Kyiv te veel kritiek heeft op Trump. Toch zei hij ervan uit te gaan dat de landen er uiteindelijk wel uit komen.
"Ze moeten op hun woorden passen en eens goed nadenken over die deal en hem tekenen", aldus Waltz. Met de deal bedoelt hij het voorstel waarmee de VS kunnen investeren in Oekraïense mineralen die belangrijk zijn voor de energietransitie. Het voorstel had Kyiv afgewezen omdat veiligheidsgaranties geen onderdeel waren van de overeenkomst.
De banden tussen de VS en Oekraïne zijn op dit moment gespannen. Trump heeft een hardere houding ten opzichte van het land aangenomen dan zijn voorganger Joe Biden. Hij vindt dat er een einde moet komen aan de oorlog en dat Europa op veiligheidsgebied meer op eigen benen moet staan. Ook wil hij in Oekraïne geld verdienen omdat alle steun die de VS de laatste jaren leverden zoveel geld gekost heeft.
Vredesbesprekingen zonder Oekraïne en Europa
Trumps regering heeft afgesproken om met Rusland over mogelijke vrede te praten, maar lijkt vooralsnog niet veel inbreng vanuit Oekraïne of Europa te willen horen. Ook viel Trump Zelensky aan op zijn democratische mandaat als president en zei de Amerikaanse president dat Oekraïne de oorlog is begonnen. Zelensky heeft gezegd dat Trump zijn oren laat hangen naar de Russische lezing van de oorlog en dat hij in een bubbel van desinformatie zit.
De Amerikaanse regering zegt dat Oekraïne en Europa wel betrokken worden bij de gesprekken, maar dat het geen zin heeft om iedereen tegelijk rond de tafel te zetten. "Dat heet pendeldiplomatie", zei Waltz tegen Fox. "Dus we hebben contact gelegd met de ene kant, we hebben contact gelegd met de andere kant en daarna zetten we een proces in gang onder aansturing en leiding van president Trump."
Uiteindelijk komen Oekraïne en de VS wel weer tot elkaar beweerde Waltz. "De president heeft ook al gezegd hoeveel hij van het Oekraïense volk houdt."
NAVO-baas Rutte: ruggensteun VS nodig
Ruggensteun van de Verenigde Staten is nodig voor Europese bondgenoten om Oekraïne na een bestand met Rusland te beschermen. Daarover is de NAVO het eens. "Niet met Amerikaanse militairen ter plaatse, maar we hebben nog altijd in algemene zin achtervang van de VS nodig", zei Rutte op bezoek in Slowakije.
De VS hebben duidelijk gemaakt dat hun Europese bondgenoten en eventueel ook andere landen een toekomstige vrede in Oekraïne moeten bewaken. Maar die stellen als voorwaarde dat hun troepen die met die taak worden belast zo nodig op de Amerikanen kunnen rekenen. Dat is voor voortrekkers als het Verenigd Koninkrijk en ook voor het welwillende Nederland een harde voorwaarde.
Die noodzaak zien alle NAVO-landen, zei Rutte in gesprek met studenten op de Comenius-universiteit in Bratislava. Daaruit zou volgen dat ook de VS instemmen. "Wij allen zijn het erover eens dat, om ervoor te zorgen dat een vredesakkoord doorgaat, er krachtige veiligheidsgaranties moeten zijn. We zijn het ook eens dat krachtige veiligheidsgaranties, als Europese landen die leveren, een achtervang door de VS vereisen." Dat is nodig om te verzekeren dat Rusland het uit zijn hoofd laat om toch weer aan te vallen, legde Rutte uit. "Maar ook omdat de VS bepaalde mogelijkheden leveren die noodzakelijk zijn om Europese landen in staat te stellen daar te helpen." Inlichtingeninformatie en logistiek bijvoorbeeld, zeggen deskundigen.
Rutte was "een beetje geïrriteerd" over de ontsteltenis en verontwaardiging van Europese landen nadat de VS in hun eentje vredesonderhandelingen met Rusland aanknoopten, zei hij. "Maar het gedrein is nu gelukkig voorbij en heeft plaatsgemaakt voor actie."
VS steunen VN-resolutie over Oekraïne niet
De Verenigde Staten weigeren intussen bij de Verenigde Naties een conceptresolutie over Oekraïne te steunen, zeggen diplomaten tegen persbureau Reuters. In de tekst wordt de Russische agressie tegen het land veroordeeld en steun uitgesproken voor "de soevereiniteit, onafhankelijkheid, eenheid en territoriale integriteit van Oekraïne binnen zijn internationaal erkende grenzen".
De stemming wordt gezien als een maatstaf voor de steun die Oekraïne internationaal geniet. "In voorgaande jaren heeft de Verenigde Staten consequent dergelijke resoluties gesteund voor een rechtvaardige vrede in Oekraïne", zegt een diplomaat tegen Reuters. Een andere bron zegt dat de resolutie in de Algemene Vergadering wel de steun heeft van vijftig andere landen.
De VS golden onder de vorige Amerikaanse regering als de belangrijkste militaire bondgenoot van Oekraïne, maar de relatie staat onder druk sinds Donald Trump in het Witte Huis zit. Hij suggereerde deze week dat Oekraïne zelf verantwoordelijkheid draagt voor de Russische invasie en noemde zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky een "dictator".